-
1 всякий
her; her türlü; herhangi bir; herkes* * *мест.1) ( любой) herво вся́кое вре́мя — her zaman
вся́кий раз, когда́ / как... — (her)...dıkça
2) ( разный) her türlü, her tür(den), her çeşit(ten)вся́кие това́ры — her çeşit mal
вся́кие лю́ди — her türden / cinsten insanlar
3) (какой-л.) herhangi bir; hiçбез вся́кой жа́лости — hiç acımadan
4) → сущ., м herkes; şu buе́сли вся́кий бу́дет вме́шиваться / сова́ться... — şu bu karışırsa...
5) в соч., → сущ., с(в жи́зни) вся́кое быва́ет — dünyanın ucu uzun
с челове́ком вся́кое случа́ется / быва́ет — insanoğlunun başına her iş gelir
••во вся́ком слу́чае — her halde
на вся́кий слу́чай — her ihtimale karşı, ne olur ne olmaz diye
-
2 всяческий
her türlü için* * *ока́зывать вся́ческую по́мощь — elden geldiğince yardım etmek
под вся́ческими предло́гами — her türlü bahanelerle
-
3 всячина
ж, разг., в соч.вся́кая вся́чина — her türlü şeyler; her türlü eşya (о вещах, предметах)
-
4 любой
herhangi bir; herkes* * *1) her; rasgele bir ( какой попало)здесь есть любы́е кни́ги — burada her türlü / her çeşit kitap var
приходи́ в любо́е вре́мя — (her) istediğin zaman gel
бери́ по любо́й цене́ — fiyatı ne olursa olsun al
он спосо́бен на любу́ю по́длость — yapmayacağı bir alçaklık yoktur
в любо́е вре́мя (су́ток, дня) — sabah akşam
2) → сущ., м herkes; rasgele bir adam ( кто угодно)любо́й из вас — her biriniz
э́то любо́му понра́вится — bunu kim olsa beğenir
-
5 средство
с1) araç; çare, yolиспыта́ть все сре́дства — her çareye başvurmak
для него́ все сре́дства хороши́ — her türlü aracı hoş görür, her yolu mubah sayar
2) ( лекарство) ilaç (-cı), deva dermanсре́дство от насеко́мых — haşere ilacı
сре́дство для выведе́ния пя́тен — leke ilacı
от э́той боле́зни друго́го сре́дства нет — bu hastalığın başka devası yok
3) (сре́дства) мн. paraсре́дства существова́ния — geçim parası / araçları
на госуда́рственные сре́дства — devlet parasıyla
э́та маши́на ему́ не по сре́дствам — bu araba onun kesesine elvermez
4) (сре́дства) мн. araçсре́дство произво́дства — üretim araçları
сре́дства передвиже́ния — taşıtlar, taşıma araçları
сре́дства информа́ции — haberleşme araçları
-
6 воздерживаться
kaçınmak; sakınmak* * *несов.; сов. - воздержа́тьсяkaçınmak; imsak etmek; imtina etmek; sakınmak ( остерегаться)возде́рживаться от любо́й фо́рмы вооруженного вмеша́тельства — her türlü silahlı müdahaleden kaçınmak
возде́рживаться в еде́ — yemek hususunda imsak etmek
возде́рживаться от подписа́ния чего-л. — bir şeyi imzadan imtina etmek
возде́рживаться при голосова́нии — çekimser kalmak
-
7 какой-либо
bir; herhangi birлишённый како́го-либо содержа́ния (об утверждении и т. п.) — her türlü muhtevadan / özden yoksun
-
8 эмоция
heyecan; duygusallık* * *жheyecan; duygusallıkэмо́ции ра́дости — sevincin verdiği duygular
не дава́я ме́ста эмо́циям — her türlü duygusallıktan uzakta kalarak
-
9 разный
врзayrı; değişik, çeşitli, türlü; tekeşтка́ни пяти́ ра́зных цвето́в — beş ayrı renkte kumaşlar
они́ в ра́зных ко́мнатах — onlar ayrı ayrı odalardadır
ра́зные взгля́ды — farklı görüşler
в ра́зное вре́мя — değişik / farklı zamanlarda
э́ти перча́тки ра́зные (непарные) — bu eldivenler tekeştir
там быва́ют са́мые ра́зные лю́ди — oraya her çeşit / çeşit çeşit / türlü (türlü) insanlar gelir
лю́ди быва́ют ра́зные — adam var, adam var
-
10 кто
kim* * *мест.(кого́, кому́, кем, о ком)1) вопр. kimкто из вас Ивано́в? — İvanov hanginiz?
да (ра́зве) кто тебя́ обвиня́ет? — seni suçlayan mı var?
ты кто по национа́льности? — sen ne millettensin?
кто он по профе́ссии? — mesleği nedir onun?
2) относ....an,...mış (olan);...acak;...dığı,...acağıоб э́том ма́ло кто зна́ет — bunu bilen(ler) az
тот, кто никогда́ (в жи́зни) не люби́л — ömründe birini sevmemiş olan
тот, кого́ вы хва́лите — övdüğünüz (adam / kimse)
3) неопр. kimi(si)кто чита́л, а кто писа́л пи́сьма — kimisi okuyor, kimisi de mektup yazıyordu
••они́ разбежа́лись кто куда́ — her biri bir tarafa kaçtı
писа́ли кто как — kimisi bir türlü, kimisi başka türlü yazıyordu
кто-кто, а я приду́ — başkalarını bilmem ama, ben mutlaka gelirim
посмо́трим, кто кого́ — bakalım kim kimi yenecek
спроси́ хоть кого́! — istediğine sor!
кого́ мы то́лько не ви́дели! — kimleri kimleri görmedik!
-
11 раз
I м1) врз kez, defa, kere, seferтри ра́за — üç kez / defa
корми́ть три ра́за в день — günde üç öğün yemek vermek
увели́читься / возрасти́ в три ра́за — üç kat / misli artmak
в пе́рвый раз — ilk kez / kere
я вас пе́рвый раз ви́жу́ — sizi ilk görüyorum
я уже в тре́тий раз говорю́,... — üçtür söylüyorum,...
прочти́ ещё раз — bir (kez) daha oku
терпе́ние, терпе́ние и ещё раз терпе́ние — sabır, sabır, gene sabır
ка́ждый раз по-ра́зному — her defasında / seferinde başka türlü
на сей раз — bu kez / defa
на сей раз хва́тит — bu defalık yeter
раз в два дня — iki günde bir, gün aşırı
раз в не́сколько лет — her birkaç yılda bir
поговорю́(-ка) я с ним в после́дний раз — onunla son olarak konuşayım da
2) нескл. ( при счёте) birэ́то раз, а во-вторы́х,... — bu bir, ikincisi de...
••в друго́й раз — başka sefere
ино́й раз — kimi kez / defa
не раз — defalarca, çok kez
ни ра́зу — bir kez / kere olsun
сейча́с в са́мый раз пообе́дать — şimdi yemek yemenin tam sırası
II нареч.э́то пальто́ тебе́ в са́мый раз — bu palto tam sana göredir
bir gün; bir defasındaраз ле́том — bir yaz günü
III союз, разг.ка́к-то раз — bir gün, bir defasında / seferinde
раз (э́то) так,... — madem böyledir,...
раз ты хо́чешь,... — madem istiyorsun..., sen istedikten sonra...
-
12 по
1) ...da, üzerinde;...a, üzerineпо всей стране́ — tüm ülkede
пое́здка по стране́ — yurt / memleket gezisi
турне́ по Евро́пе — Avrupa turnesi
гуля́ть по са́ду — bahçede gezmek
соверша́ть прогу́лку по́ ле́су — ormanda bir gezinti yapmak
прое́хать по мосту́ — köprüden geçmek
идти́ по гря́зи — çamurun içinden yürümek
сле́дуй по пути́ отца́ — перен. babanın yürüdüğü yoldan git
2) в соч.резьба́ по де́реву — tahta oymacılığı
3) ...aуда́р по мячу́ — topa vuruş
уда́рить / бить кого-л. по лицу́ — birinin yüzüne vurmak
откры́ть ого́нь по... —...a ateş açmak
стреля́ть по... —...a... üzerine ateş etmek
4) ( согласно) göre; ile;...dan; olarakпо пла́ну — plana göre
по про́сьбе кого-л. — birinin isteği / arzusu üzerine
по уста́ву — tüzük uyarınca
по протоко́лу — protokol gereğince
по тради́ции — geleneğe uygun olarak
по мои́м часа́м — saatime göre, benim saatimle
по сего́дняшнему ку́рсу (валю́ты) — bugünkü rayiçle
по сове́ту врача́ — doktorun tavsiyesi üzerine
по приглаше́нию прави́тельства — hükümetin daveti üzerine / davetlisi olarak
вы́платы по проце́нтам (на займы) — faiz ödemeleri
продава́ть по междунаро́дным це́нам — uluslararası fiyatlardan satmak
шить по ме́рке — ölçü üzerine dikmek
одева́ться по мо́де — modaya uygun giyinmek
тогда́ хлеб был по ка́рточкам — o zamanlar ekmek karne ile idi
знать что-л. по со́бственному о́пыту — kendi tecrübesiyle bilmek
стано́к произво́дится по шве́дскому пате́нту — tezgah İsveç patenti ile üretiliyor
по како́й статье́ его́ су́дят? — kaçıncı maddeden yargılanıyor?
статья́ зако́на, по кото́рой его́ обвиняют — suçlandığı yasa maddesi
по э́тому де́лу его́ оправда́ли — bu davadan beraat etti
он вы́шёл из тюрьмы́ по амни́стии — genel afla hapisten çıktı
фильм снят по его́ сцена́рию — filim onun senaryosundan çekilmişti
от ка́ждого - по спосо́бностям, ка́ждому - по труду́ — herkesten yeteneğine göre, herkese emeğine göre
5) (посредством чего-л.) ile;...danпо звонку́ буди́льника — çalar saatin sesiyle / sesine
по свистку́ судьи́ / арби́тра — спорт. hakemin düdüğü ile
выступле́ние по ра́дио — radyo konuşması
слу́шать что-л. по ра́дио — radyodan dinlemek
что сего́дня передаю́т по ра́дио? — bugün radyoda neler var?
заявле́ние бы́ло пе́редано по ра́дио — demeç radyoda yayınlandı
смотре́ть ма́тчи по телеви́дению — televizyonda maç izlemek
переда́ча идёт / ведётся по двум кана́лам — yayın iki kanaldan yapılıyor
говори́ть по телефо́ну — telefonla konuşmak / görüşmek
об э́том по телефо́ну не ска́жешь — telefonda söylenmez
я получи́л сто рубле́й по по́чте — postadan yüz ruble aldım
вы́играть что-л. по лотере́е — piyangoda kazanmak
по су́ше — karadan, kara yoluyla
э́тот (подъёмный) кран хо́дит / дви́жется по ре́льсам — bu vinç raylar üstünde ileri geri gider
объясни́ть вое́нное положе́ние по ка́рте — askeri durumu harita üzerinden anlatmak
6) (вследствие чего-л.) ile;...dan ötürü,...dığından, dolayısıylaпо рассе́янности — dalgınlıkla
по ста́рой привы́чке — eski alışkanlıkla
по ли́чным моти́вам — kişisel nedenlerden
по состоя́нию здоро́вья — sağlık / sıhhi durumu dolayısıyla
по слу́чаю пра́здника — bayram vesilesiyle
по той же причи́не — aynı nedenden ötürü
7) ( при указании на цель) gereğiпо дела́м слу́жбы — görev gereği / icabı
он вы́ехал по рабо́те / по де́лу — iş gereği / icabı gitti
ме́ры по предотвраще́нию чего-л. — bir şeyi önleme tedbirleri, önleyici tedbirler
8) (в области, в сфере чего-л.)...da, часто передается изафетным сочетаниемспециализи́роваться по фи́зике — fizikte uzmanlaşmak
литерату́ра по ша́хматам — satranç kitapları
сбо́рная СССР по футбо́лу — SSCB futbol karması
конфере́нция по разоруже́нию — silahsızlanma konferansı
четырехсторо́нние соглаше́ния по Берли́ну — Berlin'e ilişkin dörtlü antlaşmalar
чемпиона́т Европы по бо́ксу — Avrupa boks şampiyonası
пе́рвенство по стрельбе́ из лу́ка — okçuluk birincilikleri
тре́нер по пла́ванию — yüzme antrenörü
расхожде́ния во взгля́дах по да́нному вопро́су — bu sorundaki görüş ayrılıkları
9) (на основании каких-л. признаков)...lı;...ca;...danчелове́к по и́мени Ю́рий — Yuri adlı biri
окли́кнуть кого-л. по и́мени — birinin adını seslenmek
звать кого-л. по и́мени — ismiyle çağırmak
споко́йный по хара́ктеру — sakin tabiatlı
ста́рший по во́зрасту — yaşça büyük (olan)
ра́вный по социа́льному положе́нию — sosyal durumca eşit
ро́дственник по отцу́ — baba tarafından akraba
э́то был его́ това́рищ по шко́ле — okuldan arkadaşıydı
това́рищ по кома́нде кого-л. — спорт. takım arkadaşı
я зна́ю его́ по Оде́ссе — onu Odesa'dan tanırım
по своему́ географи́ческому положе́нию — coğrafi konumu / yeri bakımından / itibariyle
задо́лженность по нало́гам — vergi borçları
о́тпуск по бере́менности — gebelik izni
статьи́ разли́чны и по фо́рме и по су́ти — yazılar biçimce de özce de ayrıdır
найти́ рабо́ту по специа́льности — mesleğiyle ilgili iş bulmak
рабо́тать по специа́льности — mesleğinde çalışmak
по лицу́ ви́дно, что он дово́лен — memnun olduğu yüzünden belli
10) ( при указании на меру времени или срок)...ları;...larcaпо вто́рникам — Salı günleri
ка́ждый ве́чер по вто́рникам — her Salı akşamı
по вечера́м — akşamları
по утра́м и вечера́м — akşamlı sabahlı
по це́лым часа́м — saatlerce
не писа́ть (пи́сем) по месяца́м — aylarca yazmamak
по весне́ — bahar gelince, baharla beraber
11) ( в сочетании с числительными)...(ş)arпо одному́ — birer
коло́нна по́ два — ikişerle kol
по́ двое — ikişer ikişer
12) (указывает на количество чего-л. при распределении, обозначении цены и т. п.)...dan;...yaпо рублю́ шту́ка — tanesi bir rubleye
я́блоки продава́лись по рублю́ за килогра́мм — elmanın kilosu bir rubleden satılıyordu
дать всем по я́блоку — hepsine birer elma vermek
13) ( вплоть до) kadar, dekпо по́яс — beline kadar
сне́гу бы́ло по коле́но — diz boyu kar vardı
вы́ставка бу́дет откры́та с 10 по 20 ма́я — sergi 10-20 Mayıs tarihleri arasında açık kalacak
14) (после чего-л.)...dıktan sonra,...ıncaпо истече́нии сро́ка — süre dolunca
по прибы́тии — gelince
по возвраще́нии из Ленингра́да — Leningrad dönüşü
••э́то пальто́ как раз по тебе́ — bu palto tam sana göredir
что мы не де́лали - все не по нём — ne yaptıksa bir türlü beğendiremedik
по мне никто́ не запла́чет — benim ardımdan ağlayanım yok
фру́кты мы ку́пим по доро́ге — meyvayı yoldan alırız
-
13 представлять
несов.; сов. - предста́вить1) (подавать куда-л.) sunmakпредста́вить докуме́нт на по́дпись — belgeyi imzaya sunmak
предста́вить в прави́тельство прое́кт — hükumete bir proje sunmak
ка́ждый уча́стник мо́жет предста́вить на ко́нкурс не бо́лее двух произведе́ний — her yarışmacı en fazla iki yapıtla yarışmaya katılabilir
2) ( предъявлять) göstermekпредста́вить удостовере́ние ли́чности — kimlik belgesini göstermek
предста́вить доказа́тельства — deliller göstermek
3) ( знакомить) takdim etmek, tanıtmak4) тк. несов. (быть, являться кем-чем-л.) olmakпредставля́ть собо́й гла́вную опа́сность — asıl tehlike olmak / teşkil etmek
что он собо́й представля́ет? — nasıl bir adamdır?
5) тк. несов. ( быть представителем) temsil etmek; temsilciliğini yapmak6) тк. несов. (выражать, защищать чьи-л. интересы) temsil etmekпредставля́ть интере́сы трудя́щихся — emekçilerin çıkarlarını savunmak
7) ( на сцене) göstermek, oynamak8) ( изображать) göstermek; taklidini yapmak ( копировать)он всё предста́вил в ро́зовом све́те — herşeyi toz pembe gösterdi
в кни́ге широко́ предста́влена его́ литерату́рная де́ятельность — kitapta onun edebi faaliyetleri geniş yer tutmaktadır
9) ( мысленно воспроизводить) göz önüne getirmek, tasavvur etmek; tahayyül etmek; düşünmekино́й жи́зни он себе́ не представля́л — başka türlü bir yaşantıyı tahayyül edemiyordu
предста́вьте себе́ моё положе́ние — benim durumumu gözünüzün önüne getirin
предста́вим себе́ большо́й заво́д — büyük bir fabrika düşünelim
ты не представля́ешь себе́, как я уста́л — ne kadar yorulduğumu tahmin edemezsin / bilemezsin
я представля́л себя́ среди́ моряко́в — kendimi gemiciler arasında tasarlardım
10) (доставлять, причинять) yaratmakэ́то не предста́вит для нас затрудне́ний — bu bizim için bir güçlük yaratmaz
••представля́ю! — tahmin ederim!
-
14 чужой
1) başkasınınчужи́е края́ — yad eller
эксплуата́ция чужо́го труда́ — başkasının / başkalarının emeğini sömürme
жить чужи́м трудо́м — başkasının emeğiyle geçinmek
тебе́ да́ли чужу́ю фотогра́фию — sana başkasının fotoğrafını verdiler
чужу́ю беду́ рука́ми разведу́ — погов. elin derdi ele masal gelir
на чужо́й рото́к не наки́нешь плато́к — посл. elin ağzı torba değil ki çekip büzesin
на чужо́й лоша́дке не нае́здишься — посл. eğreti ata binen tez iner
в чужи́х рука́х ломо́ть вели́к — посл. komşunun tavuğu komşuya kaz görünür
свой суха́рь лу́чше чужи́х пирого́в — посл. elin türlü taamından bizim tarhanamız yeğdir
2) ( посторонний) yabancıка́ждый чужо́й челове́к — her yabancı (adam)
жить у чужи́х люде́й — el evinde oturmak
он нам не чужо́й — o bizim yabancımız değildir
3) ( чуждый) yabancıони́ остава́лись чужи́ми друг дру́гу — birbirine yabancı kalıyorlardı
4) (чужо́е) → сущ., с başkasının malıна чужо́е я не за́рился — başkasının malında gözüm olmadı
5) → сущ., м el oğlu, yabancıе́сли ты не помо́жешь, чужо́й - тем бо́лее — sen yardım etmezsen el oğlu hiç etmez
••победи́ть кого-л. / вы́играть у кого-либо на чужо́м по́ле — спорт. birini deplasmanda yenmek
расска́зывать с чужи́х слов — başkasından duyduğunu anlatmak
я зна́ю об э́том то́лько с чужи́х слов — bunun üstüne ancak kulaktan dolma haberim var
См. также в других словарях:
her ihtimale karşı — her türlü olasılığı düşünerek … Çağatay Osmanlı Sözlük
her daim — zf. Her zaman, daima Her daim ondan her türlü fedakârlıklar bekliyordu. S. F. Abasıyanık … Çağatay Osmanlı Sözlük
kuş sütünden başka her şey var — her türlü yiyecek var anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük
acıyan uyumuş, acıkan uyumamış — her türlü sıkıntıya katlanılır, açlığa katlanılmaz anlamında kullanılan bir söz … Çağatay Osmanlı Sözlük
silkip atmak — her türlü ilgisini kesmek ... çocuğun olmazsa bir gün bu herif seni silkip atar. M. Ş. Esendal … Çağatay Osmanlı Sözlük
reklam yapmak — her türlü aracı kullanarak bir şeyi halka tanıtmak, ünlenmesini sağlamak Sizin için geniş bir reklam yapacağım, adımı ortaya koyacağım. T. Buğra … Çağatay Osmanlı Sözlük
engel tanımamak — her türlü zorluğa karşın başarılı olmak … Çağatay Osmanlı Sözlük
pişmiş tavuğun başına gelmemek — her türlü zarara, kötülüğe, felakete uğramak, çok sıkıntı çekmek Büyük kalabalığa varana kadar sanat eserinin başına gelenler pişmiş tavuğun başına bile gelmemiştir. B. R. Eyuboğlu … Çağatay Osmanlı Sözlük
gururunu ayakaltına almak — her türlü fedakârlığı göze alıp ödün vermek, ilkelerden vazgeçmek … Çağatay Osmanlı Sözlük
dizginleri koparmak — her türlü bağ ve baskıdan kurtulmak … Çağatay Osmanlı Sözlük
hayatını yaşamak — her türlü baskıdan uzak, dilediğince, gönlünce yaşamak … Çağatay Osmanlı Sözlük